- 23 آبان 1394
- کد خبر 10508
Print This Post
true
it is true
true
it is true
falseit is false
falseit is false
falseit is false
true
it is true
true
سایز متن /
it is true
true
it is true
trueit is false
دولت‌های مختلف، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با نگاه توسعه به استان سیستان و بلوچستان، به ویژه در بخش خدمات، طرح‌هایی را بر روی کاغذ تصویب نموده‌اند، اما در یک نگاه کلی به تاریخچه‌ی این طرحها، دو ویژگی برجسته خودنمایی می‌کند، یکی آن‌که پیاده شدن آن‌ها از روی کاغذ بر طبیعت، مُزمن بوده است و دیگر این‌که آن‌چه پیاده و اجرا شده، از اثربخشی لازم مبتنی بر اهداف، برخوردار نبوده است.
حدود بیست سال از تصویب منطقه‌ی آزاد تجاری، صنعتی چابهار می‌گذرد، اندکی بعد با هدف توسعه و با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های منطقه، در سال۱۳۷۹ مطالعات امکان‌سنجی و مکان‌یابی منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سیستان، مورد توجه قرار گرفت.
درست۱۰ سال بعد، قانون ایجاد منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی رامشار سیستان در سال۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هم اکنون از آن مصوبه نیز نزدیک به پنج سال است می‌گذرد که اینک منطقه‌ی آزاد تجاری، صنعتی سیستان، به تصویب شورای عالی مناطق آزاد کشور رسیده است.
با مروری بر منطقه‌ی آزاد تجاری، صنعتی چابهار، به راحتی درمی‌یابیم که این منطقه، گرچه از نظر فاصلهی زمانی بین تصویب تا احداث ساختمان‌ها و زیرساخت‌های اولیه، از سرعت نسبتاً قابلی برخوردار بوده است اما شواهد نشان از آن دارد که عمده‌ی غرفه‌های تجاری در اختیار سرمایه‌گذاران غیربومی قرار داده شده است، منطقه‌ی صنعتی تقریباً بدون سرمایه‌گذاری مشترک با خارجیان و رشدی بسیار کند داشته و در ایجاد اشتغال برای مردم استان، تقریباً توفیقی نداشته است و همواره به دلیل وجود بوروکراسی، فساد مالی، تورم کارمندان غیربومی، دخالت‌های بی‌مورد عوامل خارج از منطقه‌ی آزاد، سیاسی کردن محیط مدیریتی و وجود قوانین دست و پاگیر، از ضعف آشکار مدیریتی برخوردار بوده است و این منطقه، به بازاری برای عرضه‌ی کالاهای بَنجَل وارداتی، آن‌هم عمدتاً چینی تبدیل گردیده و بر خلاف اهداف پیش‌بینی شده و توجه به درآمدهای ناپایدار مانند فروش زمین و درآمدهای وابسته به واردات کالا، وجود انگیزه‌هایی مانند تردد خودروهای خارجی و ورود کالاهای مصرفی همراه مسافر، مشکلات مدیریتی و نظارتی و فقدان استراتژی بلندمدت و کلان‌نگر نتوانسته است به اهداف قانونی خود به‌خصوص در حوزه‌هایی نظیر جذب سرمایه و توسعه‌ی صادرات و ایجاد اشتغال دست یابد.
منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سیستان، از سال ۱۳۷۹ تا کنون، هم‌چنان بر روی کاغذ باقی‌مانده و در نهایت استیصال، در سال ۱۳۹۰، مسئولیت آن به سازمان عمران شهر جدید رامشار، واگذار گردیده است و عملاً نگاه دولت به آن، به عنوان یک طرح کاملاً طفیلی و حاشیه‌ای بوده، به‌گونه‌ای که آقای علی‌اوسط اوهاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان، در یک جمع‌بندی تیزبینانه، اظهار داشته‌اند: « از ظرفیت منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سیستان، به خوبی استفاده نشده است.»
هنوز طرح منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سیستان با عمری ۱۱ ساله، بر روی کاغذ است که دولت محترم تدبیر و امید، طرح ایجاد منطقه‌ی آزاد تجاری، اقتصادی سیستان را بر روی کاغذی دیگر در شورای عالی مناطق آزاد تجاری، اقتصادی، نوشته و قرار است لایحه‌ی آن به زودی به مجلس محترم شورای اسلامی تقدیم شود.
در اهمیت و نقش تئوریک مناطق آزاد تجاری، صنعتی در ایجاد تحول در حیات اقتصادی مرزنشیان و دولت‌ها، جای هیچ تردیدی نیست، اما در انتخاب مجریان، نوع نگرش به مدیریت این مناطق، استفاده از مدیران سیاسی و جناحی یا اقتصادی، مدیریت زمان، توجه به اهداف و اثربخشی اجرای این طرحها، با توجه به سابقه‌ی پیش‌گفته، ایراد وارد است و فاصلهی زمانی حرف تا عمل و کیفیت عمل، مورد تردید است.
به هر حال صرف نظر از این‌که عنایات ویژه‌ی مقام معظم رهبری، توجه دولت محترم، خواست مردم سیستان، پیگیری و وفاق نخبگان جامعه‌ی سیستانی و در رأس آن، نمایندگان محترم مجلس و ائمه‌ی معزز جمعه در منطقه‌ی سیستان، همگی در ترسیم این نقش بر کاغذ رسمی کشور، دخالت نسبی داشته‌اند، اما باید توجه داشت که همه‌ی این مراحلِ طی شده تا این‌جا، در مقام حرفی بر روی کاغذ است و باید صبر کرد و دید:
چه اجرا می‌شود؟
تا کی اجرا می‌شود؟
چه اثری بر روی رفاه جامعه‌ی بحران‌زده‌ی سیستان، خواهد گذاشت؟
به چه میزان مهاجرت معکوس ایجاد خواهد کرد؟
به چه میزان، برای جوانان منطقه، اشتغال ایجاد خواهد کرد؟
آیا به سرنوشت منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی رامشار سیستان، سازمان عمران سیستان و کارخانه‌ی سیمان سیستان دچار نخواهد شد؟
به چه میزان ارتباط سیستمی با طرح انتقال آب به مزارع کشاورزی، ظرفیت‌های گردشگری باستانی و اکوتوریستی، گردشگری علمی و آموزشی خواهد داشت؟
اگر وجود این منطقه‌ی آزاد تجاری، صنعتی در سیستان، حلقه‌ی مفقوده‌ی منطقه‌ی آزاد چابهار و مکمل آن تشخیص داده می‌شود، که قطعاً اینگونه نیز است، چرا بعد از بیست سال، باید اجرا شود؟
عباس نورزائی
عباس نورزایی
true
it is true
true
it is true
true
it is true
true
it is true