انتقال آب با لوله به مزارع و اجرای طرح نوین آبیاری به عنوان یکی از مصوبات کلیدی سفر رییس جمهوری به سیستان و بلوچستان مهمترین راه حل برای بهبود وضعیت کشاورزی استان و ایجاد امنیت اقتصادی و شغلی برای فعالان این عرصه و بازگشت نشاط و شادابی به این منطقه است.

به گزارش نی زار، تاریخ گواه است که سیستان منطقه ای واقع در شمال این استان متشکل از شهرستانهای زابل، هیرمند، زهک، هامون و نیمروز با آب و کشاورزی و صید و صیادی زنده است و رگ حیاتی تالاب بین المللی هامون، ‘رودخانه هیرمند’ بوده است و از حدود ۱۷ سال پیش که رو به خشکی گرایید و خشکسالی دامنگیر آن شد، امیدها به زندگی نیز در کشاورزان، دامداران و صیادان سیستانی رو به افول گذاشت.

عده ای راه مرز و مبادله کالا و سوخت را در پیش گرفته و شماری نیز رخت سفر بربسته و به دیاری دیگر کوچ کردند و اندک خانواده هایی نیز به چاه و چاهک و چاه نیمه ها دلخوش کردند و شغل پیشینیان خود ‘کشاورزی’ را با رنج و مشقت و تنها برای زنده نگه داشتن زمین و تامین قوت لایموت پیشه کردند اما افسوس که رفته رفته در حال از دست دادن امید برای همین اندک بودند.

سالها گذشت و فکر و چاره ای اساسی برای بازگشت امید به زندگی و خارج کردن منطقه از وابستگی به آب رودخانه کشور همسایه نشد، مرز با ایجاد دیوار امنیتی بسته شد و روستاها نیز در حال تخلیه از ساکنان خود بودند، کارشناسان دست به کار شدند و طرحهای مختلفی ارائه کردند، برخی بر بهره گیری از سفره های عظیم زیر زمینی و برخی به انتقال آب از سایر مناطق داخلی تاکید کردند و شماری نیز در اندیشه شیرین کردن آب دریای عمان و انتقال آن به سراسر استان بودند.

دولت تدبیر و امید که سکانداری کشتی مملکت را بر عهده گرفت از ارائه آمارهای کذب جلوگیری و بر کار عملی تاکید کرد، مسوولان و کارشناسان در صدد راه حل اساسی و سریع الوصول و آینده نگر بر آمدند و به این نتیجه رسیدند که انتقال آب با لوله به زمین های کشاورزی می تواند نشاط و شادابی و سرسبزی را به سیستان بازگرداند.

رییس دولت تدبیر و امید به همراه اعضا هیات دولت در سفری استانی عزم سفر به سیستان و بلوچستان کردند، سفری پر خیر و برکت که تصویب طرح انتقال آب با لوله به ۴۶ هزار هکتار از زمین های کشاورزی شمال استان و تامین اعتبار مورد نیاز آن یکی از برکات این سفر بود.

در سفر فروردین ماه امسال رییس جمهوری به سیستان و بلوچستان دو طرح ‘اجرای سیستم آبیاری تحت فشار و انتقال آب با لوله به مزارع’ با هدف بهبود وضعیت مصرف آب کشاورزی برای ۱۴۶ هزار هکتار از زمین های شمال و جنوب استان مصوب شد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در این رابطه گفت: با توجه به محدود بودن آب موجود در چاهک ها و تداوم خشکسالی در منطقه با تلاش مسوولان عالی رتبه کشوری و عنایت خاص رهبر معظم انقلاب حدود ۵۰۰ میلیون دلار اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح انتقال آب از چاه نیمه به مزارع کشاورزان منطقه سیستان در سطح ۴۶ هزار هکتار اختصاص یافت.

‘رضا نجفی’ با بیان اینکه این طرح باید در مدت سه سال در منطقه اجرا شود افزود: در این طرح آب به صورت مستقیم با هدف جلوگیری از تبخیر و هدر رفت آن، از مخزن چاه نیمه وارد شبکه لوله می شود و در مسیر بعد از رسیدن به مزرعه، داخل مزارع توسط سیستم های جدید به صورت حجمی(بعد از پمپاژ و رسیدن به مزرعه با کنتور) به بهره بردار تحویل داده خواهد شد.

وی از جمله مزیت های این طرح را نبود هیچ تعهدی برای بهره برداران برای مشارکت در اجرا عنوان کرد و اظهار داشت: برای ایجاد تشکل ها با هدف مدیریت بهره برداری، نگهداری از طرح، تغییر الگوی کشت و ساماندهی الگوی کشت جدید و ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی به مشارکت جدی بهره برداران نیاز داریم.

وی با بیان اینکه کارهای مطالعات اجتماعی طرح در حال اجرا است گفت: نقشه برداری از کل دشت سیستان برای اجرای این طرح انجام شده به معنی اینکه عملا برای این منطقه ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب در سال تخصیص یافته که باید در اختیار ۵۰ هزار بهره بردار قرار گیرد از این رو باید با اجرای این طرح آب محدود را برای تقسیم میان بهره برداران مدیریت کنیم.

رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان ادامه داد: با اجرای صحیح این طرح سالانه هشت هزار متر مکعب آب به هر بهره بردار بخش کشاورزی منطقه سیستان تحویل داده می شود.

وی گفت: در اجرای این طرح ابتدا ساخت یک استخر ذخیره آب برای پرورش ماهی برای هر بهره برداری در داخل زمین و به صورت سرپوشیده به منظور جلوگیری از تبخیر و در مرحله بعد جریان یافتن آب در مزرعه برای اجرای الگوهای کشت مشخص و در مراحل بعدی توسعه دامداری ها بویژه دام های شیری با هدف تولید شیر، ایجاد اشتغال و تامین دام کشتارگاه صنعتی بزرگ زابل در دستور کار قرار دارد.

نجفی اظهار داشت: بر اساس این طرح ۴۰ درصد الگوی کشت در مزارع کل دشت سیستان به تولید انگور یاقوتی، ۲۵ درصد به تولید علوفه برای دام های منطقه و بقیه نیز به سایر کشت های متناسب با علاقه بهره برداران با نظارت سازمان جهاد کشاورزی اختصاص خواهد یافت.

رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: برای هر محدوده هزار و ۵۰۰ تا دو هزار هکتار دشت سیستان باید حداقل یک تشکل با همکاری دانش آموختگان بخش کشاورزی و مردم منطقه برای ساماندهی، نگهداری، بهره برداری، تعیین الگوی کشت و بازاریابی محصولات ایجاد شود.

وی گفت: در مرحله نخست حدود شش هزار هکتار را زیر پوشش اجرای این طرح قرار دادیم که هم اینک کار طراحی ایستگاه پمپاژ و خط انتقال آن در حال انجام است و تلاش داریم در اوایل سال آینده این سطح را زیر کشت برده و به بهره برداری برسانیم.

وی تاکید کرد: با بهره برداری از روش انتقال آب با لوله به مزارع در حوزه سیستان می توانیم راندمان مصرف آب را به حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد برسانیم در صورتی که هم اینک این راندمان زیر ۲۵ درصد است.

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز با ابراز خرسندی از تخصیص اعتبار این طرح، به خبرنگار ایرنا گفت: هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال معادل ۴۴ میلیون دلار اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به مجری این طرح پرداخت شد.

‘محمدحسن یادگارزایی’ افزود: بر اساس تفکیک وظایف صورت گرفته از ۵۰۰ میلیون دلار اعتبار تخصیصی از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح یادشده، ۴۰۰ میلیون دلار در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و ۱۰۰ میلیون دلار در اختیار وزارت نیرو است.

وی با بیان اینکه سقف اعتبارات پرداختی از محل صندوق توسعه ملی به این طرح تا پایان امسال ۱۰۰ میلیون دلار است ادامه داد: اکنون ۴۴ میلیون دلار اعتبار از سهم وزارت جهاد کشاورزی برای اجرای مرحله نخست این طرح پرداخت شد.

وی اظهار داشت: تکمیل طرح پایلوت، انجام مطالعات تکمیلی و خرید لوله پلی اتیلن و جی آر پی از مهمترین اقدامات اجرایی در فار نخست طرح انتقال آب با لوله به مزارع سیستان بحساب می آید.

وی گفت: تعیین مجری، تهیه عکس و نقشه با استفاده از عکسبرداری هوایی(فتوگرامتری) در سطح ۱۳۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی دشت سیستان، انجام مطالعات کاداستر شامل مشخص کردن حدود زمین های کشاورزی، الگوی کشت و نیاز آبی، مطالعات خاک شناسی، تهیه اسناد مناقصه برای ارزیابی کیفی ایستگاه پمپاژ، تهیه لوله پلی اتیلن و جی آر پی و اجرای عملیات لوله گذاری در محدوده سه هزار و ۲۰۰ هکتاری از مهمترین اقدامات انجام شده در اجرای این طرح است.

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان افزود: با توجه به اینکه ۵۰ درصد از هزینه های این طرح صرف خرید لوله پلی اتیلن و جی آر پی می شود، اقدامات لازم برای راه اندازی خطوط تولید این لوله در منطقه سیستان در حال انجام است.

وی اظهار داشت: اجرای طرح انتقال آب با لوله در دشت سیستان مهمترین نقش را در تغییر فعالیت کشاورزی از معیشتی به اقتصادی در منطقه دارد زیرا نتیجه آن تامین آب مطمئن برای کشاورزان است که سبب ترغیب بیشتر فعالان این عرصه به کشت محصولات متناسب با شرایط آب و هوایی در منطقه می شود./ایرنا