نی زار : با بررسی تحلیلی و دقیق مناطق مرزی به ویژه نواحی توسعه نیافته مرزی درمقایسه با مناطق دیگر کشور میتوان به معیارهای عمده ای از جمله موقعیت جغرافیایی مناطق مرزی ، دوری از قطب های صنعتی – اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی دست یافت. این مناطق به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی در خارج از کشور و برخی مشترکات با انسوی مرز در مناطق مرزهای همجوار از شرایط خاصی برخوردارند .

روتک خاش

شهرستان مرزی خاش در استان سیستان و بلوچستان که قطب مهم تولید انواع محصولات کشاورزی اعم از زراعی و باغی ، قطب صنعت و معدن ،گردشگری و سایر پتانسیل ها بوده ۱۲۴ کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان دارد.
مرز روتک از توابع بخش مرکزی خاش یکی از ظرفیتهای ارزشمند شهرستان خاش است که تاکنون از آن به خوبی بهره برداری نشده است. – این منطقه استراتژیک برای کشورمان از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
ساکنان منطقه مرزی روتک خاش در ابعاد فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی،سیاسی و غیره برای ایران و پاکستان نقش به سزایی را ایفا می کنند.
تعاملات و ارتباطات فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی مردم و دولت در مرزهای مشترک بسیار با اهمیت بوده و این امر به توسعه ،رشد و آبادانی و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی ساکنان نقاط مرزی کمک میکند.
بر اساس دیدگاههای کارشناسان و ساکنان مرز اهمیت دادن به مقوله مرز و بهره گیری از ظرفیتهای آن امری ارزشمند برای توسعه شاخصهای خدماتی محسوب می گردد.

جمهوری اسلامی با اشراف کامل و دانایی محوری در بعد مرزها و درک اهمیت روتک به عنوان یک مزیت ترکیبی ملی و منطقه ای و ایمن  در مسیر توسعه این منطقه در حال برنامه ریزی است .

از سویی با عنایت به اینکه یکی از گام­ها و روشهای مؤثر جهت تامین ، تداوم و تضمین  امنیت پایدار ، تثبیت و ماندگاری جمعیت و ایجاد اشتغال در مناطق مرزی، ایجاد بازارچه­های مرزی(تجارت مرزی) در انواع مختلف است  احداث و راه اندازی بازارچه مرزی روتک در سطح استانداردی مقبول،  ضمن تأمین سطح قابل توجهی از نیاز مردم مرز نشین روتک از طریق مبادلات مرزی، به قانونی نمودن آمد و رفت ها و تهاترها، تثبیت و پایدار نمودن امنیت در روتک که البته هم اکنون نیز به برکت طراحی نظام در بومی نمودن امنیت و ایجاد کمربند ترکیبی مرزبانی و طرح طوایف در مرز روتک شرایط مطلوبی دارد  ، کاهش و فروکش کردن مبادله قاچاق کالا، رشد و تقویت معیشت مرزنشینان و توسعه اقتصادی این مناطق کمک نمایند با علم به این موضوع که بین ایجاد بازارچه و اثرات اقتصادی آن از جمله افزایش اشتغال، کاهش فقر، افزایش درآمد و کاهش تمایل مهاجرت ساکنان مناطق مرزی به جاهای دیگر رابطه معناداری وجود دارد...

وجود مبادلات و پیوند های دو سوی مرز در روتک اهمیت ویژه ای را در فرایند برنامه ریزی، توسعه آمایش سرزمین به روتک داده است که در صورت غفلت از آن ها به طور جد شاهد چالشهای عمده ای از جمله عدم ثبات جمعیتی در این منطقه حاصلخیز و پراب اما طوفانی و کمتر توسعه یافته و کم جمعیت  خواهیم بود  .با توسعه و رونق بازارچه مرزی روتک و نگاه نرم نه صرفا سخت افزاری و استفاده از ظرفیتهای نیروی انسانی بومی و ظرفیتهای داخلی در مرز روتک میتوان تحولی بنیادی در تولید، ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرز نشین افزایش درآمد و نهایتاً توسعه ای پایدار و ارتقا امنیت ایحاد نمود و در کنار ان با رویکردی هوشمندانه و متعادل به سمت همکاری های متقابل منطقه ای با پاکستان حرکت کرد..

مردم خاش هم اینک برای دسترسی به منطقه مرزی روتک به ناچار حدود ۳۵۰ کیلومتر راه را با عبور از شهرستان سراوان و مرز جالق و یا شهرستان میرجاوه طی می کنند.با ساخت محور خاش- روتک که البته در اولوتهای عمرانی شهرستان و استان هم در دولت و هم در مجلس  نیز قرار دارد  این فاصله طولانی ۲۰۰ کیلومتر کوتاه تر می شود و ضمن مزیت اجتماعی و ایجاد امکان سهل الوصول بودن روتک برای دسترسی سریعتر موجبات مقدمه چینی برای بازاریابی محصولات کشاورزی و معدنی و صنعتی شهرستان در خاک کشور همسایه را نیز فراهم خواهد اورد .

  ارتقای سطح کیفی راه ارتباطی و همزمان ایجاد شرایط در زیرساختها و  وضعیت فیزیکی بازارچه همزمان با  گسترش فعالیت  کشاورزی و زیرساختی و احداث واحدهای تولیدی کوچک  در فراوری محصول  خرما ،راه اندازی تاسیسات و امکانات برای تسهیل در کار تجار ،ایجاد زیر ساختهای لازم برای توسعه توریسم بیابانگردی ، احداث مساجد و یا نماز خانه ها ی مناسب و استراحتگاه و …   از جمله ضرورتهای فعالیت و رونق بازارچه   مرزی روتک  است.

مرزبندی روستاها با یکدیگر ، تهیه طرح های هادی مبتنی بر سیاستگذاری خاص  امایش سرزمین  ، اجرای طرح هادی در روستاهای منطقه ، توسعه مراکز اموزشی و درمانی ، بهبود محورهای انتنی روستایی ، و در مجموع کمک به مهاجرت جمعیت به این منطقه جهت تثبیت و ماندگاری و فراهم نمودن شرایط برای استفاده بهینه و حداکثری از اب منطقه و ایجاد گلوگاه ابی به منظور بهره مندی از اب به عنوان ابزار فشار سیاسی بر کشور همسایه با توجه به برخی اختلافات در نحوه کنترل مرز با کشور پاکستان در مواقع ضروری ، توسعه خطی روستاها به جای پراکندگی و پریشانی در نحوه چینش روستاها که اکنون به راحتی قابل لمس است ، ایجاد زیرساختهای ورزشی و.. همه و همه از جمله ضرورتهای منطقه روتک است که میطلبد گام به گام و سنجیده در این منطقه گام برداشت و از برنامه ریزی شتابزده و مقطعی پرهیز نمود.

بی شک طراحی مناسب و حرکت هماهنگ در مسیر اجرای ان در روتک خلا اقتصادی موجود در منطقه را تعدیل و حتی جبران می کند و از خالی شدن حاشیه مرزها جلوگیری می کنند، که این امر خود می تواند در بالا بردن ضریب امنیت منطقه و جلوگیری از قاچاق، در آینده بسیار موثر واقع شود که مطمینا با راه اندازی بازارچه   مرزی و   البته استفاده بهینه از ظرفیت های اقتصادی آندر اینده ، و به کارگیری از توان بومی همان منطقه که امروز به خوبی حفاظت از این منطقه مرزی را بر عهده دارند ، وضعیت معیشتی و اقتصادی منطقه رونق میابد.

.   به نظر می رسد، ایجاد اشتغال و درآمد برای اهالی منطقه ، صادرات کالاها و محصولات تولید شده درشهرستان و مناطق همجوار به کشور پاکستان  با توجه به شرایط خاص  پاکستان و عدم رشد تولید و اقلام ) و واردات و تامین کالاهای موردنیاز معیشتی برای مردم مرزنشین از کشور موصوف، تحکیم امنیت اجتماعی در شهرستان ،   که از مهمترین اهداف راه اندازی بازارچه های مرزی هستند همه و همه در سایه ایجاد و  رشدبازارچه مرزی روتک در این منطقه  میسر میشود که البته کمک به رونق بخشیدن تولید کالاهای صنعتی، معدنی، کشاورزی و نیز محصولات صنایع دستی شهرستان خاش به عنوان یک شهرستان  مرزی، در کمک به توسعه صادرات و ایجاد تعادل در تراز بازرگانی خارجی استان و کشور، کسب درآمد ارزی و کمک به ایجاد تعادل در تراز ارزی استان و کشور، جلوگیری از گسترش پدیده قاچاق کالا، پیشگیری از مهاجرت مردم مرزنشین به شهرها و کمک به توسعه روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با کشور  همسایه از دیگر هدفهای مهم دایر شدن بازارچه مرزی روتک خواهد بود.

مجتبی شجاعی

مجتبی شجاعی