نی زار – مرز :واژه ای که برای تمام ملل نماد حیطه جغرافیایی سرزمینشان و نقطه اشتراکی که با همسایه ای دیگر دارد .

مرز در یک سرزمین از جمله نقاط حساس چه به لحاظ سیاسی و امنیتی و چه از حیث استراتژیک و اقتصادی به شمار می آید .

دولتها و حکومت ها سهم و نقش سازنده ای در مناطق مرزی دارند .

اما این سیاست های اجرایی و قوانین تابعه و در برخی زمان ها تصمیمات کلیشه ای هر دولت میتواند سبب بوجود آمدن بستر مناسب و یا معضلی عظیم را در آن مناطق رقم بزند .

از جهتی ممالک و شهرهای مرزی رونق اقتصادی به کشور و حوزه های تابعه خود می دهند و این یک گام موثر اقتصادی با تمامی شرایط خوب و بدش محسوب می شود ، و بی دریغ کمتر در مناطق مرزی عدم اشتغال ، فقر و محرومیت مشاهده می شود .

اما از حیثی دیگر با توجه به شرایط امنیتی کشورهای همسایه که خود یکی از عوامل ناتوانی مرزی همسایه را تایید می کند ، شرارت ها است که مرز را سکو و یا معبر زندگی جدید و بدون دغدغه برای اشرار به وجود آورده .

و حکومت و دولت ها را در بیشتر مواقع به ناچار از تردد آزاد و تجارت میدانی آزاد در این مرزها کاسته و یا کاملا باعث انسداد آن شده است .

در این شرایط بیشترین لطمه چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ اجتماعی به مردمی وارد شده است که در دو سوی مرز خواستار روابطی سالم با یکدیگر در فضای باز اقتصادی ، عمرانی و اجتماعی به دور از افراط هستند .

اما این مباحث دیر نپایید که بنا بر تصمیماتی باعث تجربه این رویداد در دهه ۸۰ سیستان شود و سبب شد تا قشر عظیمی از افراد جامعه چه آنهایی که ساکن این استان بودند و چه آنهایی که در استانهای معین سکونت داشتند به یکباره از همان شغل به ظاهر کاذب جدا شده و بیکار شوند .

شغل کاذب :
فرصتی که اگر با نگاه کلان و شاید نگاهی جزئی توسط مسئولین وقت بازسازی و تدبیری ویژه اندیشه می شد امروز شاهد آن نبودیم ، براستی چه شغلی بعد از انسداد مرز ایجاد شد؟!
و آن موقع سخن از کاذب بودن مشاغل و ضربه به چرخه اقتصادی بود ، مقایسه شرایط فعلی ضربات سهمگین تری به چرخه اجتماعی و اقتصادی وارد کرده یا شرایط ما قبل؟!

اگر نگاهی منصفانه و به دور از نگاههای تعصبی خاص داشته باشیم خواهیم دید رونق منطقه ای مرزی به نام سیستان در آن روزها بیش از حال بود .

آن طور که بسیاری از بازارهای قدیمی تخریب و به جای آن پاساژهای جدید احداث گردید .

استان سیستان و بلوچستان و به خصوص سیستان مرز گسترده و در عین حال نابی از لحاظ تجارت را دارا بوده و میباشد .

به لحاظ نیاز روز افزون کشور افغانستان ، به عنوان کشوری رو به رشد و فاقد زیر ساختهای صنعتی و عمرانی، و همچنین استفاده مناسب مردم ما از مرز به عنوان یک فرصت مهم تجاری واردات و صادرات کالا ، میطلبد مسئولین کمی با تامل ولی در شرایط اضطرار نسبت به ایجاد منطقه حائل آزاد تجاری اقتصادی سیستان ، با هدف رشد منطقه و پوششی بر زیانهای ناشی از سیاست هایی خاص آن هم در گذشته ، آب افغانستان خاک افغانستان،در دولت همسایه که سبب نابودی سیستان شده،گوشه ای از این ضربات را جبران نمایند.

تجربه مناطق آزاد در استان از طریق چابهار حاصل شد .

بطوریکه سبب پیشرفت روز افزون آن گردیده است .

و موقعیت را برای احداث مشاغل و صنایع مختلف را نیز به دنبال داشته است.

آن چه پیداست که ایجاد مناطقی از این طیف ، نیازمند زیرساختهای مهم و زیر بنایی است ، که از مهمترین آنها احداث جاده دو بانده ابریشم ،احداث راه آهن ، و تجهیز فرودگاهها با تجهیزات متناسب آب و هوای هر منطقه و افزایش پروازها میباشد .

متاسفانه از همه موارد بی بهره و کم نصیب شده است .البته پتانسیل هایی هم وجود دارد که در حال تخریب هستند . از جمله شهر جدید رامشار ، و بازار کسب و کار عالی که رو به سکون و نابودیست .

یکی از راههای جلوگیری از مهاجرت اقوام، ایجاد همین مناطق آزاد است .

نگاه دقیق مسؤلان به ویژه نمایندگان محترم مجلس نباید نگاهی ابزاری یا کوتاه به واژه منطقه آزاد باشد .

چون حیات و ممات این شهر به همین مساله گره خورده است.

اگر نگاهمان به مرز نه به عنوان تهدید بلکه فرصت باشد از حالت شعار خارج شود، بی تردید در ذهن آیندگان به نیکی از آن یاد خواهد شد .

مرز خود عامل صادرات فرهنگ اصیل و بومی سیستان و وحدتی بیش از پیش در این منطقه بکر اما کمتر توجه شده است .

مسؤلان محترم چه در رده استانی و چه منطقه ای برای جلوگیری از بوجود آمدن شهر سوخته‌ای جدید در آینده از سیستان ، فارغ از چند وعده موقت باید پیگیر پیشرفت سرزمینی باشند که تاریخ خود گواه پیشرفته ترین و اقتصادی ترین سرزمین می باشد .

داریوش سرابندی